Τα ξένα κλασικά παιδικά βιβλία στην μικρή και μεγάλη οθόνη (Α΄)

Όπως έχουμε ήδη πει, στην Δύση η παιδική λογοτεχνία αναπτύχθηκε πιο γρήγορα σε σχέση με την Ελλάδα γιατί οι εξελίξεις ήταν ταχύτερες και διαφορετικές σε σχέση με τον ελλαδικό χώρο και ευνόησαν την ανάπτυξη της παιδικής κουλτούρας στρέφοντας το βλέμμα στις ανάγκες και την ψυχολογία  του παιδιού.

Στις Η.Π.Α, με την ανάπτυξη της κινηματογραφικής βιομηχανία στις αρχές του περασμένου αιώνα και βλέποντας την τεράστια απήχηση που είχε και στο παιδικό κοινό οι κινηματογραφικές εταιρείες αποφασίζουν πολύ σύντομα να αφιερώσουν ένα αρκετά μεγάλο του κλάδου στα παιδιά. Με πρωτοπόρο τον Walt Disney αρχίζει η ανάπτυξη μιας ολόκληρης φιλοσοφίας γύρω από τα οπτικοακουστικά προϊόντα που απευθύνονται στα παιδιά και στον τρόπο που αυτά πρέπει να απευθύνονται σε άτομα που βρίσκονται ακόμη-συχνά στο πιο κρίσιμο στάδιο-σε πλήρη ψυχοσωματική ανάπτυξη. Οι ταινίες και οι σειρές που απευθύνονται στα παιδιά συνήθως ανήκουν σε μία από τις δύο εξής κατηγορίες: με πρωταγωνιστές φυσικά πρόσωπα, δηλαδή ανθρώπους και σε ταινίες εμψύχωσης, τα λεγόμενα κινούμενα σχέδια ή cartoons.

Η πρώτη ταινία κινουμένων σχεδίων γυρίζεται το 1907 από τον Αμερικανό Σ. Μπλάκτον. Ωστόσο η μεγάλη άνθιση του είδους ξεκινά με την πρώτη ταινία κινουμένων σχεδίων του Disney το 1937, την  «Χιονάτη και τους επτά νάνους». Η ταινία γνώρισε μεγάλη εισπρακτική επιτυχία παρέμεινε πρώτη σε εισπράξεις στο είδος της ως το 1992. Βασίστηκε στο γνωστό παραμύθι των αδελφών Γκριμ και έκτοτε γνώρισε άπειρες μεταφορές, όπως και άλλα παραμύθια τους. Η πιο πρόσφατη κινηματογραφική μεταφορά είναι του 2012 σε σκηνοθεσία του Ισπανού Πάμπλο Μπέργκερ και σε τηλεοπτική σειρά στη σειρά Once upon a time του αμερικανικού τηλεοπτικού δικτύου ABC.

Μία ακόμη μεγάλη επιτυχία των στούντιο της είναι το παραμύθι του Πινόκιο. Ο Πινόκιο είναι ένας φανταστικός χαρακτήρας που πρωτοεμφανίστηκε το 1883, ως κεντρικός ήρωας στο ιταλικό παραμύθι «Οι Περιπέτειες του Πινόκιο» (ιταλ.:Le Avventure di Pinocchio) του Κάρλο Κολόντι, και έχει από τότε εμφανιστεί σε πολλές προσαρμογές της ιστορίας και άλλα. Σκαλισμένος από τον ξυλογλύπτη Τζεπέτο σε ένα μικρό ιταλικό χωριό, ο Πινόκιο δημιουργήθηκε ως ξύλινη μαριονέτα, αλλά ονειρεύτηκε να γίνει πραγματικό αγόρι. Ο Πινόκιο χρησιμοποιείται συχνά ως όρος για να περιγράψει κάποιον ο οποίος είναι επιρρεπής στα ψέματα, την μυθοπλασία και την υπερβολή. Επρόκειτο να είναι η τρίτη ταινία της Disney μετά το Μπάμπι αλλά λόγω πρβλημάτων έγινε η δεύτερη.  Ο  animator Νόρμαν Φέργκιουσον, έφερε μεταφρασμένο το έργο του Κάρλο Κολόντι, ονόματι Οι Περιπέτειες του Πινόκιο, στον Ουώλτ Ντίσνεϋ, με τον Ντίσνεϋ να ενθουσιάζεται διαβάζοντας το βιβλίο. Ο ήρωας σχεδιάστηκε αρκετές φορές μέχρι να μείνει ικανοποιημένος ο Disney ενώ επειδή θεωρούσε τον Πινόκιο ευκολόπιστο και ευάλωτο πρόσθεσε στην ιστορία το 1938 τον χαρακτήρα του Τζέμινι Κρίκετ. Η ταινία έλαβε γενικά θετικές κριτικές και θεωρήθηκε πως μεταφέρει τις αξίες της μεσαίας τάξης.

Μία ταινία σταθμός στην ιστορία της ποπ κουλτούρας αλλά και των παιδικών ταινιών είναι «Ο μάγος του Οζ». Γυρίστηκε το 1939 από την εταιρεία Metro Goldwyn Mayer και είχε τη μορφή μιούζικαλ φαντασίας. Η ταινία φημίζεται για την πρωτοποριακή για την εποχή που γυρίστηκε σκηνοθεσία της, για τα ειδικά της εφέ, για τη χρήση του τεχνικόλορ, για την ιδιαίτερη πλοκή της, για τη μουσική επένδυση και τα τραγούδια της και για τους ιδιαίτερους χαρακτήρες της.  Είχε ως πρωταγωνίστρια τη 17χρονη θρυλική Τζούντυ Γκάρλαντ ενώ αρχικά είχε συζητηθεί το όνομα ενός άλλου παιδιού-θαύματος του Χόλυγουντ, της Σίρλευ Τεμπλ.  Η ιδέα άρχισε να παίρνει σάρκα και οστά μετά την μεγάλη επιτυχία της Disney με τη «Χιονάτη και τους επτά νάνους». Το σενάριο αναθεωρήθηκε πολλές φορές και η ταινία έκανε πρεμιέρα στις 25 Αυγούστου 1939.Βασίστηκε στο γνωστό βιβλίο του Φρανκ Λ. Μπάουμ και περιλαμβάνει τους αγαπημένους χαρακτήρες της Ντόροθυ, του Τότο, του Σκιάχτρου, του Λιονταριού και του Τενεκεδένιου. Περιείχε πολλά γνωστά τραγούδια όπως το πασίγνωστο Somewhere over the rainbow.

Η «Μαίρη Πόπινς» μιούζικαλ φαντασίας του 1964 σε παραγωγή του Walt Disney  είναι βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα της Πάμελα Λίντον Τράβερς, το οποίο διασκευάστηκε για τη μεγάλη οθόνη από τους Μπιλ Γουόλς και Ντον ΝταΓκράντι. Πρωταγωνίστρια της ταινίας είναι η Τζούλι Άντριους που ερμηνεύει το ρόλο μιας αξιαγάπητης γκουβερνάντας, με μαγικές ιδιότητες, που επισκέφτεται το σπίτι μιας προβληματικής λονδρέζικης οικογένειας προκειμένου να συνεισφέρει στην καλυτέρευση της ζωής των μελών της. Πλάι της εμφανίζονται οι Ντικ Βαν Ντάικ, Ντέιβιντ Τόμλινσον και Γκλύνις Τζονς. Η ταινία έλαβε την εύνοια των κριτικών και του κοινού και έλαβε 13 υποψηφιότητες για βραβείο Όσκαρ, μεταξύ των οποίων και για Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας και κέρδισε 5 βραβεία, χαρίζοντας το Όσκαρ Α' Γυναικείου Ρόλου στη γοητευτική, γλυκιά και με καμπανιστή σοπράνο φωνή Τζούλι Άντριους. Η ταινία είναι πλημμυρισμένη από μελωδίες και τραγούδια με τα οποία μεγάλωσαν και εξακολουθούν να μεγαλώνουν χιλιάδες παιδιά σε όλον τον κόσμο. Το 2013 η ταινία επελέγη από τη Βιβλιοθήκη του Αμερικάνικου Κογκρέσου ως τμήμα του Εθνικού Μητρώου Κινηματογράφου ως πολιτιστικά, ιστορικά και αισθητικά σημαντική.

H «Αλίκη στη χώρα των Θαυμάτων» το 1952 γυρίστηκε σε ταινία κινουμένων σχεδίων από τον Walt Disney. Είναι  βασισμένη στα έργα του Λιούις Κάρολ Οι περιπέτειες της Αλίκης στη Χώρα των Θαυμάτων και Μες στον καθρέφτη και τι βρήκε η Αλίκη εκεί. Ήταν η δέκατη τρίτη κλασική ταινία κινουμένων σχεδίων μεγάλου μήκους της Ντίσνεϋ. Η ταινία, την οποία επιμελήθηκε ο ίδιος ο Ντίσνεϊ, θεωρείται από τις πιο καλοσχεδιασμένες ταινίες της ιστορίας των στούντιο Ντίσνεϊ, αν και την εποχή που βγήκε οι κριτικές ήταν εναντίον της, ιδιαίτερα στη Βρετανία, πατρίδα του Κάρολ. Ο Disney είχε ασχοληθεί ξανά με το ίδιο θέμα το 1923 σε μία μάλλον αποτυχημένη μεταφορά  με συμδυασμό ηθοποιών και καρτούν. Το ίδιο θέλησε να κάνει και το 1933  αλλά η Paramount Pictures κυκλοφόρησε εκείνη την χρονιά τη δική της έκδοση της Αλίκης στη Χώρα των Θαυμάτων. Το 1938 η Disney Films κατοχύρωσε τον τίτλο Alice in Wonderland για τη δημιουργία ταινίας, αλλά ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος και η παραγωγή των ταινιών Πινόκιο, Φαντασία και Μπάμπι δεν άφησαν την ταινία να ολοκληρωθεί άμεσα. Τελικά, μετά και από μία αποτυχημένη απόπειρα για μία ταινία με συνδυασμό ηθοποιών και κινούμενων σχεδίων, (με τον τρόπο που εμφανίζονται στη ταινία του Οι τρεις Καμπαλέρος) το 1945, η ταινία βγήκε στις αίθουσες το 1951, ολόκληρη με μόνο κινούμενα σχέδια.

(Συνεχίζεται).